Skip to main content
Polish English Ukrainian

W ostatnim czasie do naszych zbiorów powróciło kilka obiektów po pracach konserwatorskich. Efekty tych działań będziemy sukcesywnie prezentować i omawiać — dziś rozpoczynamy od wyjątkowego przykładu ludowego snycerstwa.

Drewniana chrzcielnica z kościoła pw. św. Wawrzyńca w Karczmiskach przeszła kompleksową konserwację, której celem było zahamowanie procesów destrukcji oraz przywrócenie stabilności konstrukcyjnej i czytelności formy. Stan obiektu przed pracami był bardzo zły — osłabiona struktura drewna, liczne pęknięcia i ubytki, ślady działalności owadów oraz łuszcząca się polichromia wymagały wieloetapowych i precyzyjnych działań. Forma chrzcielnicy ma wyraźną wymowę symboliczną — czara nawiązuje do jaja, w chrześcijaństwie uniwersalnego symbolu początku życia i odrodzenia. Dolną część dekorują rytmicznie rozmieszczone, geometryczne motywy przypominające wydłużone, lancetowate liście.

Realizacja zadania była możliwa dzięki dotacji Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, za którą składamy serdeczne podziękowania.
Prace konserwatorskie rozpoczęto od oczyszczenia powierzchni z zabrudzeń, pajęczyn, wosku i luźnych osypów, a następnie przeprowadzono wstępną dezynfekcję oraz odkrywki pozwalające rozpoznać budowę stratygraficzną i pierwotną kolorystykę obiektu. Kolejne etapy obejmowały usunięcie przerdzewiałych gwoździ i kruchych fragmentów drewna z obszarów dotkniętych biokorozją, a także wtórnych nawarstwień farby. Elementy metalowe oczyszczono i ustabilizowano korozję roztworami taniny, po czym zabezpieczono woskiem mikrokrystalicznym. Wewnętrzną powierzchnię misy oczyszczono z nawarstwień kamienia i lokalnych zmian korozyjnych, a powierzchnię zewnętrzną wypolerowano i miejscowo uzupełniono patynę. Kluczowym etapem było wzmocnienie osłabionej struktury drewna poprzez wieloetapową konsolidację roztworami żywicy, przywracając materiałowi odpowiednią wytrzymałość. Proces trwał kilka tygodni w kontrolowanych warunkach. Ubytki drewna uzupełniono, połączenia konstrukcyjne wzmocniono drewnianymi kołkami, a nowe elementy opracowano snycersko, dostosowując je do oryginalnej formy. W końcowej fazie zabezpieczono oryginalną polichromię i wykonano lokalny retusz kolorystyczny, scalający całość wizualnie przy zachowaniu czytelności historycznej materii. Zastosowano farby o spoiwie wodnym i olejno-żywicznym, a całość zabezpieczono warstwą wosku mikrokrystalicznego. Prace zakończono dokumentacją konserwatorską — opisową i fotograficzną.